Dünyada yayın olarak görülen hepatitler başta kronik karaciğer hastalığı, siroz ve karaciğer kanseri gibi hastalıklara sebebiyet verebilen ciddi bir halk sağlığı sorunudur. Viral hepatit ile ilgili farkındalığı artırmak, hepatite dikkat çekmek amacıyla 2010 yılındaki Dünya Sağlık Asamblesinde, hepatit B virüsünü bulan ve bunun için bir tanı testi ve aşı geliştiren Nobel ödüllü Dr. Baruch Blumberg’in doğum günü olan 28 Temmuz Dünya Hepatit Günü olarak belirlenmiştir. Her sene farklı bir tema çerçevesinde yürütülen etkinlikler için bu yıl, “bir can, bir karaciğer” (One Life, One Liver) olarak belirlenmiştir.
Bu tema ile sadece bir hayatımızın olduğunu ve sadece bir karaciğerimizin bulunduğunu hepatitin ise her ikisini de mahvedebileceğinin altı çizilmiştir.
Karaciğer kişileri hayatta tutmak için her gün sessizce 500’ten fazla işlevi yerine getirmektedir. Ancak, viral hepatit enfeksiyonu sessizdir ve belirtileri (semptomları) ancak hastalık ilerledikçe ortaya çıkmaktadır.
Hepatit, en basit anlamıyla karaciğerin iltihabıdır. Hepatitler, en sık ölüme yol açan enfeksiyon hastalıklarından biri olup farklı nedenlerden ötürü gelişebilmektedir. Viral hepatitlere ise başta Hepatit A, B, C, D ve E virüsleri olmak üzere farklı virüs tipleri sebep olmaktadır. Bunlardan hepatit B, C ve D kronik karaciğer hastalıklarına sebep olmaktadır.
Tüm dünyada, hepatit enfeksiyonları B, C ve D’nin ortadan kaldırılması öncelikli olarak hedeflenmektedir. Akut viral hepatitten farklı olarak, bu 3 enfeksiyon, uzun dönemde kronik karaciğer hastalığı, siroz veya karaciğer kanserine yol açabilmekte ve hepatit ölümlerinin %95'inden sorumlu tutulmaktadır.
Hepatit A; Hepatit A virüs ile kirlenmiş (kontamine) su ve besinlerle salgınlara yol açabilen, kötü hijyenik koşullarda kolaylıkla bulaşabilen bir hastalıktır.
Çocukluk dönemlerinde hafif belirtilerle geçirilen Hepatit A enfeksiyonu, yaş ilerledikçe daha ağır seyretmekte ve şiddetli karaciğer hastalığı ile ölümlere yol açabilmektedir.
Hepatit B ve Hepatit C;
• Kontrol edilmemiş kan ve kan ürünlerinin transfüzyonuyla
• Sterilize edilmemiş cerrahi malzemelerin kullanıldığı tıbbi ya da diş müdahaleleriyle
• Kullanılmış enjektör paylaşımıyla
• Tıraş bıçağı, diş fırçası gibi eşyaların paylaşımıyla
• Sterilize edilmemiş araçlarla dövme, akupunktur ya da vücut takılarının uygulanmasıyla
• Hepatit B ve C taşıyıcılarının aile içi temasıyla
• Anneden bebeğe doğumda ve sonrasında
• Güvenli olmayan cinsel ilişkiyle bulaşabilir.
Hepatit C virüsü bulaşma yolları, Hepatit B virüsü bulaşma yolları ile benzer olmakla birlikte esas yayılma yolu enfekte kan ve kan ürünleri ile doğrudan temastır. Ancak enfekte kan ile temas etmiş diğer vücut sıvıları da bulaşma açısından kaynak olabilir.
Hepatit A ve Hepatit B hastalığından korunmanın en etkili yolu aşılanmadır. Ülkemizde bu iki hepatit türü aşıları rutin çocukluk çağı aşı takvimine eklenmiştir. Sağlık Bakanlığı olarak bağışıklama hizmetleri yürüttüğümüz en önemli ve etkili koruyucu sağlık hizmetlerinden birisidir.
Hepatit C virüsüne karşı aşı henüz bulunmamaktadır ancak kullanılmaya başlayan yeni ilaçlarla tedavide %95’in üzerinde iyileşme sağlanmaktadır.
Hepatit D virüsü, hepatit B virus (HBV) enfeksiyonu olan kişilerde hastalığa sebebiyet vermektedir. HBV’nin yokluğunda enfeksiyon yapamaz. Fakat hafif seyreden HBV enfeksiyonunu daha ağır ve hızlı seyreden bir hastalığa dönüştürebilir. HDV kan ve kan ürünleri temasıyla, kas içi veya damar içi enjeksiyonlarla, deri ve mukoza yoluyla ve cinsel yolla bulaşabilir.
Hepatit E virüsü (HEV) fekal-oral (dışkı ile temas) yol ile bulaşır, vahşi ve evcil hayvanlarda bulunur ve akut enfeksiyona yol açar. Gebelikte geçirildiğinde hepatit E hastalığı daha ciddi seyreder. Özellikle gebelerde son 3 aylık dönemde düşük, erken doğum, ciddi karaciğer yetmezliği ile ölüm riskinin artmasına sebep olabilir. Hepatit E virüsünün spesifik bir tedavisi ve aşısı yoktur.
Unutmayın! Bir canınız ve bir karaciğeriniz vardır! Hepatitle mücadele için “Bilgilenin, Aşılanın, Korunun!”